Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ – Trung chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, việc Apple bị áp thuế 25% đối với các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc – Trong đó có iPhone – Đang trở thành đề tài nóng với giới công nghệ và tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, điều khiến nhiều người bất ngờ là: ngay cả khi bị đánh thuế nặng như vậy, iPhone lắp ráp tại Trung Quốc vẫn có chi phí thấp hơn đáng kể so với phương án sản xuất ngay tại quê nhà – Nước Mỹ.
Các chuyên gia nhận định rằng việc chuyển toàn bộ chuỗi cung ứng của Apple từ châu Á về Mỹ không chỉ là một nhiệm vụ tốn kém, mà còn đầy rủi ro và thiếu thực tiễn trong thời điểm hiện tại. Nhà phân tích nổi tiếng Ming-Chi Kuo cho rằng mức thuế 25% chưa đủ sức tạo ra áp lực buộc Apple phải tái cấu trúc một hệ thống sản xuất toàn cầu đã được tinh chỉnh suốt hàng chục năm.
Chi phí lao động, hạ tầng, logistics và chuỗi cung ứng tại Mỹ đều cao hơn đáng kể so với ở Trung Quốc hoặc Ấn Độ. Theo ước tính của Dan Ives – Chuyên gia tại Wedbush Securities – Nếu Apple chuyển toàn bộ hoạt động sản xuất iPhone về Mỹ, giá bán lẻ của thiết bị này có thể lên tới 3.500 USD, tức gấp ba lần giá hiện tại. Chỉ riêng việc chuyển 10% dây chuyền sản xuất về Mỹ cũng có thể khiến Apple phải chi thêm 30 tỷ USD và mất ít nhất ba năm để triển khai.
Không dừng lại ở đó, Morgan Stanley còn đưa ra một viễn cảnh tốn kém hơn nhiều: Con số chi phí có thể lên đến hàng trăm tỷ USD nếu Apple thực hiện toàn bộ quy trình sản xuất tại Mỹ. Minh chứng rõ ràng nhất là hai nhà máy sản xuất chip của TSMC tại Arizona – Một phần trong chiến lược nội địa hóa công nghệ – Hiện đã tiêu tốn khoảng 40 tỷ USD, nhưng vẫn chưa hoạt động ổn định.
Bài toán nhân lực kỹ thuật: Mỹ đang hụt hơi
Ngoài yếu tố tài chính, Mỹ còn phải đối mặt với một thách thức chiến lược khác: Thiếu hụt nguồn nhân lực kỹ thuật lành nghề. Trung Quốc sở hữu một hệ sinh thái lao động khổng lồ với hàng triệu công nhân và kỹ sư được đào tạo bài bản để phục vụ chuỗi sản xuất phức tạp như của iPhone. Trong khi đó, Mỹ hiện chưa có đủ đội ngũ kỹ sư có thể thay thế một cách tương xứng, và việc đào tạo nguồn lực này cần thời gian dài và đầu tư sâu rộng vào giáo dục và đào tạo nghề.
Tối ưu chuỗi cung ứng vẫn là lựa chọn thực tế hơn
Với tất cả những yếu tố kể trên, Apple được cho là sẽ chọn giải pháp duy trì sản xuất chủ yếu ở Trung Quốc, đồng thời từng bước mở rộng hoạt động sang các quốc gia như Ấn Độ hoặc Việt Nam – Nơi chi phí rẻ hơn và ít bị ảnh hưởng bởi thuế quan từ Mỹ. Thay vì chuyển toàn bộ sản xuất về Mỹ, chiến lược hiện tại của Apple là đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu, nhằm giảm thiểu rủi ro địa chính trị và tối ưu chi phí sản xuất.
Giới phân tích đồng thuận rằng, trong ngắn hạn, Apple có thể chấp nhận mức thuế mới, bởi tổng chi phí vẫn thấp hơn so với việc “hồi hương” toàn bộ dây chuyền. Sản xuất tại Mỹ có thể là một khẩu hiệu mang tính biểu tượng cao – Thể hiện tinh thần yêu nước, độc lập công nghệ – Nhưng trong thực tế, đó là một bài toán quá phức tạp mà không chỉ tiền bạc là đủ để giải quyết.
